زهد، عبارت است از بی رغبتی به دنیا و مظاهر آن و عدم وابستگی به هیچ چیزی جز خدا. به بیان دیگر، زهد آن است که با قلبت طالب دنیا و مظاهر آن نباشی؛ مگر آنچه برای حیات خود و افراد تحت کفالت انسان ضرورت دارد. بنابراین، زهد با داشتن ثروت، مقام و منصب و مانند آن، منافات ندارد؛ مگر آن که این امور باعث غفلت وی از خدا و معنویت گردد. امام صادق - علیه السلام - می فرماید: زهد از دنیا، به ضایع و تباه کردن مال و دوری از مباحات نیست؛ بلکه زهد آن است که به آنچه داری، مطمئن تر از آنچه نزد خدا است، نباشی. (1) حضرت علي(ع) مي‏فرمايد: «اَلزُّهْدُ کَلُّهُ بَيْنَ کَلِمَتَيْنِ مِنَ الْقُرْآنِ؛ (2) حقيقت و تماميت زهد، در دو جمله قرآن بيان شده است». آن جا که در سوره حديد مي فرمايد: «لِکَيْلا تَأْسَوْا عَلي ما فاتَکُمْ وَلا تَفْرَحوا بِما اتيکُمْ؛ (3) تا بر آنچه از دست شما رفته، حسرت نخوريد و به آنچه به شما رسيده، شادمان مباشيد». آن گاه حضرت در تفسير و توضيح آيه شريفه می فرمايد: «فَمَنْ لَمْ يَأْسَ عَلَى الْمَاضِي وَ مَنْ لَمْ يَفْرَحْ بِالْآتِي فَقَدْ أَخَذَ الزُّهْدَ بِطَرَفَيْهِ؛ پس کسی که بر گذشته افسوس نخورد و به آینده شادمان نباشد، همه جوانب زهد را رعایت کرده است». با توجه به بيان امير بيان - عليه السلام - انسان زاهد کسی است که از جهت توحيد و ايمان و تقوا به اين مرحله برسد که اگر دنيا از او گرفته شود، غم زده نشود و اگر دنيا يک مرتبه به او رو بياورد، شادمان نشود؛ قدرت، منصب، مال و ثروت را امانت و عاريه ای از طرف خدا بيش نداند. اگر تمام دنيا در دست او باشد، چنانچه آن را از وی بگيرند، او همان آدم باشد که پیش تر بود و اگر همه دنيا را هم به او بدهند، او همان آدمی باشد و همان اخلاق و تواضع را داشته باشد که پیش از این داشت. اما اقسام و مراتب زهد، به شرح ذیل است: زهد، دارای مراتبی است. همه افراد زاهد از جهت کمال برخاسته از زهد، در یک درجه و مرتبه نیستند. برخی از عرفا برای زهد سه درجه و برخی مراتب و درجات بیش تری برای آن ذکر کرده اند. 1. درجه اول و پست ترین درجه زهد آن است که انسان خود را به دنیا نیالاید؛ در حالی که خود اشتهای آن را دارد و قلبش به آن مایل و نفسش به آن متوجه است؛ ولی او با نفس خویش مجاهده کرده او را از دنیا باز می دارد. 2. این که دنیا را با کمال میل و بدون نیاز به هیچ مجاهده و مبارزه ای ترک کند؛ چون دنیا را نسبت به آخرت کوچک و حقیر می بیند، مثل کسی که یک درهم را برای به دست آوردن دو درهم از دست می دهد و معلوم است که از دست دادن یک درهم، برای به دست آوردن دو برابر آن، مشکل نیست. او خود می داند چیز با ارزشی را از دست می دهد تا چیز با ارزش تری را به دست آورد. 3- بالا ترین مرتبه زهد آن است که با کمال میل صورت گیرد؛ ولی در همان حال زاهد به زهد خود نیز بی رغبت باشد و آن را به حساب نیاورد؛ یعنی معتقد باشد که چیزی را ترک نکرده است؛ چون می داند که دنیا چیزی نیست. (4) پرسشگر گرامی! با توجه به تحصیلات عای جنابعالی، عصاره و حقیقت زهد را برایتان ذکر کردیم و منابعی را نیز جهت مطالعه معرفی کردیم. اگر باز توضیح بیش تری خواستید، با ما تماس بگیرید. - کتاب الاخلاق، سید عبد الله شبر، ترجمه محمد رضا جباران، ناشر: مؤسسه انتشارات هجرت. - علم اخلاق اسلامی، ترجمه المحجة البیضاء، مترجم: سید جلال الدین مجتبوی. پی نوشت ها: 1. الکافی، ج 5، ص 70. 2. نهج البلاغه، ترجمه دشتی، حکمت 439. 3. حدید (57)، آیه 23. 4. کتاب الاخلاق، سید عبد الله شبر، ترجمه محمد رضا جباران، ص 401، ناشر: مؤسسه انتشارات هجرت.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: